مطالعه تطبیقی بندر آزاد چابهار با بندر گوادر پاکستان از لحاظ عملکرد اقتصادی و سیاسی

در سال های اخیر بنادر جمهوری اسلامی ایران نقش بی بدیلی را در تثبیت و تقویت جایگاه ایران به عنوان پل ارتباطی آسیا-اروپا و کریدور شمال- جنوب از طریق ارائه خدمات حمل ونقل وانتقال کالا بر عهده داشته اندکه در این میان بندر چابهار به جهت برخورداری از موقعیت ممتاز در شرق تنگه هرمز و دریای عمان در مسیرخطوط اصلی کشتیرانی به آفریقا، آسیا و اروپا قرار گرفته و به عنوان کوتاه ترین راه ارتباطی و ترانزیتی کشورهای آسیای میانه و افغانستان به بازارهای خلیج فارس، شرق آفریقا و دیگر نقاط جهان از نقش ممتازی برخوردار است و توسعه این بندر و منطقه آزاد تجاری در این منطقه نیز در همین راستا صورت می گیرد.یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار در فرایند توسعه این بندر،حضور رو به گسترش و رقابت شدید بندر گوادر در همسایگی این بندر در کشور پاکستان است که با توجه به سرمایه گذاری کشورهای خارجی بویژه چین در سالهای اخیر به رقیبی جدی برای بندر چابهار تبدیل شده است.این وضعیت بادرک مشابهت های جغرافیایی این بندر همچون واقع شدن در مسیر کریدور شمال و جنوب اهمیت دو چندانی برای بندر چابهار پیدا می کند و با ادامه سیاستهای اخیر پاکستان در راستای ارتباط با کشورهای شمال از طریق این بندر، در سالهای آتی توسعه این بندر به رقیب مهمی برای چابهار تبدیل خواهد شد. در این زمینه هر چندپاکستان با موانعی همچون کمبود زیر ساختهای مناسب و کافی، عدم وجود زیر ساخت های حمل و نقلی، نبودظرفیت صنعتی و تجاری و همچنین مشکلاتی در ساختار اجتماعی-سیاسی خود در قالب توسعه اقتصادی-سیاسی ناکافی، عدم امنیت پایدار-حمله به مهندسان چینی فعال درتوسعه بندر گوادر مواجه می باشد. اما به همین میزان عدم توسعه زیر ساختهای مناسب برای بندر چابهار که دارای موقعیت لجستیکی مناسب،موقعیت جغرافیائی منحصر به فرد چابهار،موقعیت ممتاز تجاری وترانزیتی بین هند وافغانستان وآسیای میانه، مجاورت با منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار واولین بندر ورودی به آبهای جمهوری اسلامی ودسترسی به آبهای اقیانوسی از یکسو و دارای امنیت وثبات سیاسی پایدار در کشورمی باشد که فرصتهای مهمی را برای کشورمان در حوزه های مختلفی چون؛ تجارت و روابط ترانزیتی هند با روسیه وآسیای میانه وافغانستان، بر عهده گرفتن بخش مهمی از ترانزیت کشورهای محصور در خشکی کشورهای همسایه افغانستان و ترکمنستان و.. فراهم نموده است که در پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل آن در قالب عملکرد اقتصادی-سیاسی دو بندر پرداخته می شود.